Mga Buwayang Walang Kabusugan

MGA BUWAYANG WALANG KABUSUGAN

kung si Gat Amado V. Hernandez

ay may nobelang "Luha ng Buwaya"

balak kong pamagat ng nobela:

"Mga Buwayang Walang Kabusugan"

na tumatalakay sa korapsyon

doon sa tuktok ng pamahalaan

iyan ang isa kong nilalayon

kaya buhay pa sa kasalukuyan

kaya inaaral ko ang ulat

bawat galaw ng mga pulitiko

silang anong kakapal ng balat

oligarkiya't dinastiyang tuso

binaha tayo dahil sa buktot

na pulitikong nagsipagbundatan

pondo ng bayan ay kinurakot

ng mga mandarambong o kawatan

kontrakTONG, senaTONG, at TONGgresman

sa bayan ay dapat lamang managot

panagutin, ikulong, parusahan!

ang mga buktot, balakyot, kurakot!

baguhin ang bulok na sistema

nilang buwayang walang kabusugan

nang sila'y di na makabalik pa

nang kaban ng bayan, di na masagpang

- gregoriovbituinjr.

11.16.2025

* litrato mula sa Philippine Star na nasa kawing na: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1325324652964744&set=pb.100064616655120.-2207520000&type=3 

* litrato mula sa SunStar Davao na nasa kawing na: https://www.facebook.com/photo/?fbid=1298579265643619&set=a.583843763783843 

* litrato mula sa Philippine Movement for Climate Justice (PMCJ) na nasa kawing na: https://www.facebook.com/photo/?fbid=1265911858906521&set=pcb.1265914755572898 

This is where your taxes go: KURAKOT!

THIS IS WHERE YOUR TAXES GO: KURAKOT!

saan napunta ang buwis ng taumbayan?

tanong iyan ng ating mga kababayan:

OFW, manggagawa, kabataan,

kababaihan, dukha, simpleng mamamayan

saan? nasa bulsa ng buwayang kurakot!

saan pa? sa bulsa ng buwitreng balakyot!

saan pa? sa bulsa ng tongresistang buktot!

ha? sinagpang pa ng ahas! nakalulungkot!

buwis iyon ng bayan! bakit ibinulsa?

para sana di binabaha ang kalsada

bata'y walang bahang papasok sa eskwela

obrero'y walang baha tungo sa pabrika

ay, kayrami palang buwaya sa Senado

insersyon sa badyet, sa ghost project daw ito

pulos mga buwitre naman sa Kongreso

na badyet sa Malakanyang ay aprubado

O, kababayan, anong dapat nating gawin

kung tayo ang botante't employer nila rin

mga kurakot ay ating pagsisibakin!

sa halalan, sila'y huwag nang panalunin!

- gregoriovbituinjr.

11.16.2025

* litrato mula sa google

Ihing kaypalot

IHING KAYPALOT

naamoy ko ang palot na iyon

habang lulan ng dyip tungong Welcome

Rotonda, kaytinding alimuom

na talaga ngang nasok sa ilong

sa pader, ihi'y dumikit dito

kaya pulos karatula rito

saanman magawi ay kita mo

may pinta: Bawal Umihi Dito

kayhirap maamoy ang mapalot

dahil sa ilong ay nanunuot

di pupwede sa lalambot-lambot

baka hinga'y magkalagot-lagot

dapat umihi pag naiihi

kung pantog puputok nang masidhi

subalit saan tayo gagawi

kung walang C.R. nang di mamanghi

kailan pa tao matututo

pader ay di ihiang totoo

upang di magkasakit ang tao

upang di labag sa batas ito

- gregoriovbituinjr.

11.15.2025

A-kinse na

A-KINSE NA

may kwento noong ngayo'y aking naalala:

minsan daw ay lumindol doon sa pabrika

sigaw ng isa: nakupo! katapusan na!

ang sagot ng isa: a-kinse pa lang, tanga!

tulad ng petsa ngayon: Nobyembre a-kinse

sweldo na naman, paldo muli si kumpare

at may pang-intrega na siya kay kumare

may pampa-tuition na sa anak na babae

inaabangang sadya ang araw ng sahod

matapos kinseng araw na nagpakapagod

na ramdam ng manggagawa'y nakalulugod

lalo na't sa pamilya siya ang gulugod

O, kinsenas, kapag ikaw na ang dumatal

nagkalipak man ang palad at kumakapal

ginhawa'y dama matapos ang pagpapagal

sana'y di magkasakit, buhay pa'y tumagal

- gregoriovbituinjr.

11.15.2025

Bumerang

BUMERANG

matapos raw ang kaytinding bagyo

matapos humupà ang delubyo

mababakas ang gawa ng tao

basura'y nagbalikang totoo

tinapon nila'y parang bumerang

tulad ng plastik sa basurahan

mga binasura'y nagbumerang

tinapon sa kanal naglabasan

parang mga botanteng nasukol

na binoto pala nila'y ulol

binotong sangkot sa ghost flood control

na buwis sa sarili ginugol

binoto'y mga trapong basura

na nagsisibalikan talaga

upang sa masa'y muling mambola

mga trapong dapat ibasura

at kung káya'y huwag pabalikin

ang dapat sa kanila'y sunugin

upang di na makabalik man din

basura silang dapat ubusin

- gregoriovbituinjr.

11.14.2025

* komiks mula sa pahayagang Bulgar, 11.13.2025, p.5    

DPWH ba'y paniniwalaan pa?

DPWH BA'Y PANINIWALAAN PA?

mukhang DPWH nagpapabango

nasa headline sila ng isang pahayagan

nagsalitâ sa pananalasa ng bagyo

mga pambansang daan ay di madaanan

di mo na tuloy alam kung anong totoo

pag DPWH na ang nagsalitâ

silang pangunahing sa kurakot nabisto

ay mag-uulat sa bayan hinggil sa sigwâ

maniniwala ba o ito'y guniguni

tulad ng pinag-uusapang ghost flood control

aasahan ba ang kanilang sinasabi?

e, kawatan at sinungaling nga'y mag-utol

flood control project ba'y sasabihing maayos?

at di substandard ang gamit na materyales?

matitibay daw ang gawa kahit mag-unos

e, maraming binaha, duda'y di naalis

DPWH ba'y paniniwalaan

ng bayang galit sa mga trapong kurakot

ahensyang pangunahin nga sa kurakutan!

O, DPWH, dapat kang managot

- gregoriovbituinjr.

11.13.2025

* litrato mulâ sa headline ng pahayagang Pang-Masa, Nobyembre 11, 2025

Korapsyon: Kung anong bigkas, siyang baybay

KORAPSYON: KUNG ANONG BIGKAS, SIYANG BAYBAY

ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nabasa ko ang sinulat ni National Artist Virgilio S. Almario sa kanyang kolum na Filipino Ngayon sa pesbuk hinggil sa baybay ng salin sa wikang Filipino ng corruption. Tinalakay nga niya kung korupsiyon ba o korapsiyon ang tamang salin. Basahin ang kanyang sanaysay na may pamagat na KORUPSIYON O KORAPSIYON? sa kawing na: https://web.facebook.com/photo?fbid=1403137705151190&set=a.503294381802198

Pansinin. Sa dalawang nabanggit na salitâ ay kapwa may titik i sa pagitan ng titik s at y. Hindi niya binanggit ang salitang korapsyon. Palagay ko'y dahil mas akademiko ang kanyang talakay.

Sa karaniwang manunulat tulad ko, natutunan ko ang isang batas sa balarila na nagsasabing kung anong bigkas ay siyang baybay. O kung paano sinabi ay iyon ang ispeling.

Kaya sa wari ko ay walang mali sa salitang korapsyon o kaya'y kurapsyon. Di tayo tulad ng mga Inglesero na talagang mahigpit sa ispeling.

Ang salitang korapsyon ang ginamit ng mga taga-Pasig sa kanilang konsiyertong Pasig Laban sa Korapsyon noong Nobyembre 8, 2025, kung saan isa ako sa naimbitahang bumigkas ng tulâ hinggil sa nasabing napapanahong isyu.

Kaya ang salitang korapsyon ang gagamitin ko sa ipapagawa kong tarp para sa paglahok sa isang konsyerto sa Nobyembre 22, kung saan nakasulat: National Poetry Day 2025: TULA'T TULIGSA LABAN SA KORAPSYON. Planong ganapin iyon sa isang komunidad ng maralita sa Malabon. Tutulâ ako sa konsiyerto bilang sekretaryo heneral ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML).

Ang salitang iyon din ang madalas kong gamitin sa pagkathâ ng tulâ. At iyon din ang naisip kong gamitin sa isang munting aklat ng tulâ na ilalabas ko sa Disyembre 9, kasabay ng International Anti-Corruption Day. Ang nasabing libreto, na sukat ay kalahating short bond paper at nasa limampung pahina, ay may pamagat na TULA'T TULIGSA LABAN SA KORAPSYON.

Gayunman, iginagalang ko ang pagtingin ni Rio Alma (sagisag sa pagtulâ ni V. S. Almario) hinggil sa korupsiyon o korapsiyon. Si Sir Rio ay naging gurô ko sa pagtulâ sa LIRA (Linangan sa Imahen, Retorika at Anyo) nang kumuha ako ng pagsasanay rito mula Setyembre 1, 2001 hanggang grumadweyt dito noong Marso 8, 2002.

Halina't abangan ang paglulunsad ng munting aklat laban sa korapsyon sa Disyembre 9, ang pandaigdigang araw laban sa korapsyon. Inaayos lang ang lugar na paglulunsaran ng aklat.

11.12.2025

P.S. Salamat kay Ninong Dado sa litrato