Linggo, Disyembre 31, 2023

Pag nag-1-2-3 ang nagpaputok ng baril

PAG NAG-1-2-3 ANG NAGPAPUTOK NG BARIL

madalas ay di nakikilala kung sino
ang minulan ng ligaw na balang kumitil
sa buhay ng bata o tinamaan nito
walang makapagturo kung sino ang dahil
o kaya'y nagwa-wantutri o tumatakbo
yaong suspek sa pagpapaputok ng baril

dapat maging alerto ngayong Bagong Taon
baka may matamaan ng ligaw na bala
dapat managot ang may kagagawan niyon
lalo kung may nabiktima, may nadisgrasya
paano kaya kung sa anak mo bumaon
ang balang ligaw, tiyak sigaw mo'y hustisya!

pag nagwantutri ang nagpaputok ng baril
paano pa kaya tiyak siyang madakip
bago pa mangyari, dapat siyang mapigil
upang ating mga anak ay di mahagip

- gregoriovbituinjr.
12.31.23

Mag-ingat sa Paputok na Goodbye Daliri

MAG-INGAT SA PAPUTOK NA GOODBYE DALIRI

ah, mag-ingat sa paputok na samutsari
baka matamaan at biglang mapalungi
may Sinturon ni Hudas, Bin Laden, Kabasi,
may Bawang, Goodbye Philippines, Goodbye Daliri

bata pa ako'y kayrami nang naputukan
ng labintador na anong lalakas naman
kayrami ngang isinugod sa pagamutan
pati ligaw na bala ay may natamaan

panoorin ang balita sa telebisyon
kasiyahang nauwi sa disgrasya'y komon
mga naputuka'y tila bata-batalyon
ganyan madalas ang ulat pag Bagong Taon

naroo't tangan ng kanyang Lola ang kamay
ng apo na nagmistulang bawang at gulay
naputukan ng Super Lolo, ay, kaylumbay
kinabukasan niya'y nasayang na tunay

di man iyon tinawag na Goodbye Daliri
mapapaisip ka kapag gayon ang sanhi
kapitalista lang ang tumubo't nagwagi
di nila sagot ang nawalan ng daliri

- gregoriovbituinjr.
12.31.23

* litrato mula sa google

12.31.23 (Sa huling araw ng taon)

SA HULING ARAW NG TAON

pinagmasdan ko ang kalangitan
maulap, nagbabanta ang ulan
bagamat umaaraw pa naman
butas na bubungan na'y tapalan

bagamat kaunti lang ang handa
mahalaga tayo'y mapayapa
ramdam ang saya sa puso't diwa
kahit walang yaman at dalita

mamayang gabi'y magpapaputok
uulan ng sangkaterbang usok
na talagang nakasusulasok
habang Bagong Taon na'y kakatok

mag-ingay lang tayo't magtorotot
magbigayan, walang pag-iimbot
pawang saya sana ang idulot
ng Bagong Taon, hindi hilakbot

wala sanang salbaheng bibira
iputok ang baril na kinasa
wala na sanang ligaw na bala
na magliliparan sa kalsada

- gregoriovbituinjr.
12.31.23

12.31.23 (Sa Bisperas ng Bagong Taon)

12.31.23
SA BISPERAS NG BAGONG TAON

nais kong magbilin sa bisperas ng Bagong Taon
huwag magpaputok ng baril, pakinggan mo iyon
ah, kayrami nang batang nakitil ang buhay noon
hustisya ang sigaw sa alaala ng kahapon

halina't Bagong Taon ay salubunging masaya
na walang batang natamaan ng ligaw na bala
magkita, kumustahan, buhay ay bigyang halaga
buting huwag magpaputok kaysa makadisgrasya

ayon sa tradisyon, dapat yanigin ng paputok
ang Bagong Taon sa kanyang pagdatal at pagpasok
upang kamalasan daw ay palayasin sa usok
subalit kayrami nang nadisgrasya't nangalugmok

ilan na bang bata ang naputulan ng daliri
dahil lamang nagpaputok, labintador ang sanhi
ligaw na bala pa'y nakapatay, nakamumuhi
paano ba wawakasan kung tradisyon na'y mali?

- gregoriovbituinjr.
12.31.23

Miyerkules, Disyembre 20, 2023

Salamat, kasama

SALAMAT, KASAMA

salamat, kasama, sa magandang mensahe
sapagkat pinasaya ako ngayong gabi
sadyang tulad nating tibak ay nagsisilbi
sa uri't bayan upang bansa'y mapabuti

magpatuloy lang tayo sa pakikibaka
laban sa pang-aapi't pagsasamantala
bilang tibak na Spartan ay makiisa
ng buong puso't giting sa laban ng masa

magbasa-basa, magpakahusay, magsanay
patuloy na gampanan ang adhika't pakay
kumilos at magpakilos, tayo ay tulay
upang laban ng obrero'y ipagtagumpay

salamat, kasama, sa buhay at layunin
sapagkat adhika'y sinasabuhay natin
na bulok na sistema'y tuluyang baguhin
at tayo'y sama-samang kumikilos pa rin

- gregoriovbituinjr.
12.19.2023

Linggo, Disyembre 17, 2023

Sinong dakila o bayani?

SINONG DAKILA O BAYANI?

sino nga ba ang tinuturing na bayani?
yaong dakilang taong sa bayan nagsilbi?
lagay ng bayan ba'y kanilang napabuti?
tulad nina Rizal, Bonifacio't Mabini?

O.F.W. ay bayaning di kilala
na nagsasakripisyo para sa pamilya
sa ibang bansa sa kakarampot na kita
mapakain, mapag-aral ang anak nila

bayaning manggagawa, bayani ng bayan
buhay nila'y inspirasyon sa mamamayan
na ipaglaban ang hustisyang panlipunan
nang lumaya ang bayan sa tuso't gahaman

di lang dayuhan ang kalaban nitong bansa
kundi mismong kababayan ngunit kuhila
tulad ng pulitikong nagsisilbi kunwa
ngunit sa kabang bayan ay nananagasa

mahirap man ang magpakabayani ngayon
tinuring raw na bayani'y patay na noon
gayunpaman, kunin ang aral ng kahapon
mabuting gawa nila'y gawing inspirasyon

- gregoriovbituinjr.
12.17.2023

Kawikaan sa kwaderno

KAWIKAAN SA KWADERNO

"The least I can do is speak out for those who cannot speak for themselves." 
~ kawikaan sa pabalat ng isang kwaderno

nabili ko sa Benguet ang kwadernong iyon
dahil anong ganda ng kawikaan doon
marahil tibak din ang nagsalita niyon
na may tapang kapara ng oso o leyon

ang tangi kong magagawa'y ang magsalita
para sa tinanggalan ng tinig, dalita,
maliliit, vendor, babae, manggagawa,
magsasaka, pinagsamantalahang sadya

kawikaang sinasabuhay na totoo
kaya kwadernong yao'y iniingatan ko
makabuluhang patnubay sa pagkatao, 
pangarap, hustisya, karapatan, prinsipyo

kung may gayong kwaderno pa'y aking bibilhin
upang ipangregalo sa kapwa ko man din
nang maging gabay din nila ang diwang angkin
upang api't sadlak sa putik ay hanguin

- gregoriovbituinjr.
12.17.2023

Miyerkules, Disyembre 13, 2023

Sama-samang pagkilos

SAMA-SAMANG PAGKILOS

pag-uwing bahay galing sa rali
animo'y di pa rin mapakali
rali nama'y di kawili-wili
gutom lang lalo't walang pambili

subalit rali ay mahalaga
upang maipaabot sa masa
at gobyerno ang isyu talaga
may rali dahil nakikibaka

kaytaas ng presyo ng bilihin
tulad ng gulay, bigas, pagkain
pangangailangang pangunahin
na araw-gabi nating gastusin

karapatan nating manuligsa
kung pinuno'y kuyakoy lang sadya
barat ang sahod ng manggagawa
walang disenteng bahay ang dukha

tuloy ang sama-samang pagkilos
kung may inapi't binubusabos
labanang ito'y dapat matapos
kaya maghanda sa pagtutuos

- gregoriovbituinjr.
12.13.2023

Lunes, Nobyembre 27, 2023

Pagpupugay kay Gat Andres Bonifacio

PAGPUPUGAY KAY GAT ANDRES BONIFACIO

Gat Andres Bonifacio, Supremo ng Katipunan
mahusay na organisador, marunong, matapang
sa kanyang pamumuno'y dumami ang kasapian
mga Katipon, Kawal, Bayani'y nakipaglaban

dineklara ng Supremo ang paglaya ng bansa
"Punitin ang mga sedula!" ang kanyang winika
ang sigaw niya'y inspirasyong pumukaw sa madla
simula ng himagsikan ng armas, dugo't diwa

O, Gat Andres, salamat sa iyong ambag sa bayan
ngunit pinaslang ka ng 'kapanalig' sa kilusan
taun-taon, ikaw ay aming pinararangalan
tula't sanaysay mo'y pamanang sa amin iniwan

salin ng Huling Paalam ni Rizal, ang Tapunan 
ng Lingap, Ang mga Cazadores, ang Katapusang
Hibik ng Pilipinas sa Inang Espanya, at ang
Mi Abanico sa Espanyol, nariyan din naman

ang obra niyang Pag-ibig sa Tinubuang Lupa 
ating nauunawa bagamat matalinghaga,
bayani, makata, mananalaysay, manggagawa
pinaglaban ang kalayaan, tunay na dakila

basahi't namnamin ang dalawa niyang sanaysay:
Mararahas na Mga Anak ng Bayan, Mabuhay!
Ang Dapat Mabatid ng mga Tagalog, magnilay
mga gintong aral niya'y makahulugang tunay!

- gregoriovbituinjr.
11.27.2023

* Inihanda para sa "Konsiyerto ng Tula at Awit: Parangal sa Ika-160 Kaarawan ni Gat Andres Bonifacio", University Hotel, UP-Diliman, Nobyembre 27, 2023, 2-6pm 

Sabado, Oktubre 7, 2023

Apo ni Leonidas

APO NI LEONIDAS

dugong Spartan, isang aktibista
apo ni Leonidas ng Sparta
at tagapagtanggol ng aping masa

lingkod ng manggagawa't maralita 
tinig ng inaapi't mga dukha
di palulupig sa mga kuhila

tangan ang prinsipyo ng proletaryo
inoorganisa'y uring obrero
pangarap ay lipunang makatao

sa mapagsamantala'y di pagapi
pati na sa tuso't mapagkunwari
at lalabanan ang mapang-aglahi

nakikibaka pa rin hanggang ngayon
laging mahalaga'y kamtin ang layon
nabubuhay upang tupdin ang misyon

- gregoriovbituinjr.
10.07.2023

* litrato mula sa google

Biyernes, Oktubre 6, 2023

Kaylamlam ng umaga

KAYLAMLAN NG UMAGA

mainit ang araw ngunit malamlam ang umaga
totoo ngang dinaranas ang nagbabagong klima
ngayon ay mainit, biglang uulan, malamig na
maya-maya, bagyo'y bigla na lang mananalasa

bakit ba ganito ang dinaranas ng daigdig
paghaginit ng hangin, kaylayo pa'y maririnig
kanina'y maalinsangan, ngayo'y nangangaligkig
sa nagbabagong klima'y paano tayo titindig?

isang dekadang nakalipas, Yolanda'y naganap
nangyaring Ondoy at Yolanda'y wala sa hinagap
ngunit ngayon, climate emergency na'y nalalasap
mga bulnerableng bansa'y talagang maghihirap

anong dapat naging gawin sa climate emergency?
sa nagbabagong klima'y di tayo makakakubli
mga Annex I countries ba ang tanging masisisi?
o paglutas dito, ang mga bansa'y makumbinsi

- gregoriovbituinjr.
10.06.2023

Lunes, Oktubre 2, 2023

Lumiham at bumago ng buhay

LUMIHAM AT BUMAGO NG BUHAY

minsan, kailangan mong magsulat ng liham
at may mapagsabihan ka ng inaasam
baka iyon ang kailangan nang maparam
ang iyong mga sulirani't agam-agam

isulat mo ang iyong mga saloobin
o kung mayroong mabigat na suliranin
bawat problema'y may kalutasan, isipin
mo ito, at sa wastong tao'y talakayin

kahit nga sa pahayagan, may kolumnista
na nagbibigay ng payo sa may problema
o sa anumang institusyon, lumiham ka
malay mo, may nagbasa, isa man, pag-asa

simulan mo sa unang hakbang ang pangarap
sa kapwa'y tumulong nang walang pagpapanggap
baka may buhay kang mabago sa paglingap
at pagliham upang makaraos sa hirap

papel at plumang tangan mo'y iyong isulong
baka sa liham mo, kapwa mo'y makabangon
o sa kinasadlakang putik makaahon
liham mo, munti man, ay malaki nang tulong

- gregoriovbituinjr.
10.02.2023

Biyernes, Setyembre 29, 2023

Noong unang panahon

NOONG UNANG PANAHON

noong unang panahon, / may isang pulitiko
na ugali'y magaspang / sa karaniwang tao
kaibang paglilingkod / ang ginagawa nito
tila baga negosyo / ang dapat ay serbisyo

sa presyong limangdaan / ay kanya raw nabili
ang prinsipyo ng dukha't / mga masang botante
tila ba walang paki / sa kanyang sinasabi
pang-uuto pa niya'y / ipinagmamalaki

kaya katiwalian / ay laganap sa bayan
kumpare't negosyante'y / kanyang kinikilingan
negosyo'y naglipana, / walang pangkalusugan
gusali'y nagtayugan, / hubad ang paaralan

mula sa dinastiyang / pulitikal din siya
dating meyor ang ama, / ina'y gobernadora
ang asawa'y may-ari / ng maraming pabrika
habang ang sahod naman / ay kaybabang talaga

bayang ito'y ginawa / nang basahan ng trapo!
sinong dapat sisihin? / yaong masang bumoto?
prinsipyo'y pinagpalit / sa limangdaang piso?
upang sang-araw man lang / dusa'y ibsang totoo?

sa sunod na halalan / ano nang magaganap?
bakit mga tiwali'y / tuloy sa paglaganap?
dapat ang taumbayan / ay talagang mag-usap
baguhin ang sistemang / sa kanila'y pahirap

- gregoriovbituinjr.
09.29.2023

Biyernes, Setyembre 8, 2023

Ilitaw sina Jonila at Jhed!

ILITAW SINA JONILA AT JHED!

isa na namang balitang sadyang nakalulungkot
dalawang environmental activists ang dinukot
bakit nangyayari ang ganito? nakatatakot!
dahil ba tinutuwid nila ang mga baluktot?

nais ay makataong pagtrato sa kalikasan
na tutok ay isyung Manila Bay at karagatan
pati mga reklamasyong apektado ang bayan
subalit sila'y iwinala sa Orion, Bataan

nangyari'y huwag nating ipagsawalang-bahala
baka di iyan ang huli, o iyan ang simula?
krisis sa karapatang pantao na'y lumalala
ang pagwala sa kanila'y sadyang kasumpa-sumpa

kaybata pa nila, edad bente dos, bente uno
sadyang ginigipit na ang karapatang pantao
sinisigaw namin, sana'y mapakinggang totoo:
ilitaw sina Jonila Castro at Jhed Tamano!

- gregoriovbituinjr.
09.08.2023

* Para sa detalye, basahin ang mga kawing na:

Huwebes, Agosto 24, 2023

Kung babangon lang tayo

KUNG BABANGON LANG TAYO

kung babangon lamang tayo
kung kapitbisig lang tayo
kung nagkakaisa tayo
babagsak ang mga tuso

ah, huwag natin hayaang
tayo'y pagsamantalahan
ng burgesya't mayayaman
at naghaharing iilan

dahil di nagkakaisa
ay naaping isa-isa
kung di pa rin magkaisa
lalagi pa ring mag-isa

ah, kung tayo'y babangon lang
ay lalagpak ang gahaman
bundatin silang tuluyan
hanggang pumutok ang tiyan

tara, tayo'y magsibangon
at magsikilos sa layon
bunutin na natin ngayon
ang pangil ng mga leyon

- gregoriovbituinjr.
08.24.2023

* litrato mula sa google

Linggo, Agosto 13, 2023

I-repeal ang Oil Deregulation Law! Oil Regulation Act, Isabatas!

I-REPEAL ANG OIL DEREGULATION LAW!
OIL REGULATION ACT, ISABATAS!

pagkukunwari lang ba ang lahat?
kunwa'y isip-isip ng paraan
laban sa patuloy na oil price hike

batas ang Oil Deregulation Law
kaya di mapigil ng gobyerno
ang pagsirit pataas ng presyo

liban kung batas na ito'y i-repeal
ang pagtaas ng presyo'y mapipigil
pati kapitalistang mapaniil

Oil Regulation Act na'y isabatas!
iyan ang talagang paraang patas
at sa masa'y masasabing parehas
negosyante man ay may maipintas

ang tanong: magagawa kaya nila?
kung tatamaan ang kapitalista
baka mawalan sila ng suporta
sa ambisyon nilang pampulitika

- gregoriovbituinjr.
08.13.2023

* tugon ng makatang gala sa editoryal ng pahayagang Bulgar, Agosto 6, 2023

Huwebes, Agosto 10, 2023

Imbes plastik na balutan, ibalik ang garapa!

IMBES PLASTIK NA BALUTAN, IBALIK ANG GARAPA!

madalas akong bumili ng bitaminang iyon
na nakalagay sa bote, ngunit wala na ngayon
at sasabihin ng tindera, "Walang istak niyon
eto na lang na nakabalot, at iyan ang meron!"

tadtad na ng basurang plastik ang kapaligiran
ginagawa ng kumpanya'y tila kabaligtaran
sa botika'y wala nang mga garapang lalagyan
pulos nakaplastik na ang bibilhin mong tuluyan

bukod sa magastos na't mas mahal ang binibili
bawat tableta'y sa plastik siniksik, anong paki
nga ba nila kung sa basurang plastik mahirati
ganitong puna sana'y huwag namang isantabi

anong gagawin kung kumpanya mismo ang may gawa
pinararami ang basura nilang nililikha
mabuti pang nasa bote ang bitaminang sadya
upang mabawasan ang basurang plastik na likha

mungkahi ko'y ibalik ang garapa sa botika
upang paglagyan ng tableta, lalo't bitamina
ikampanya natin nang mabawasan ang basura
imbes na plastik na balutan, ibalik ang garapa!

- gregoriovbituinjr.
08.10.2023

Martes, Hulyo 25, 2023

Mabuhay ang mga vendor!

MABUHAY ANG MGA VENDOR!

mabuhay silang maninindang anong sipag
na trabaho't kostumer ang inaatupag
upang kumita, upang buhay ay di hungkag
at naglalako sa maghapon at magdamag

hanggang maubos ang kanilang tinitinda
mga simpleng kakanin, payak na meryenda
upang mabusog kahit paano ang masa
upang buhayin din ang kanilang pamilya

salamat sa mga vendor na nabubuhay
sa trabahong marangal, mabuhay! mabuhay!
sa inyong lahat, taasnoong pagpupugay!
dahil naaalpasan ang gutom at tamlay

mura lang subalit nabubusog na kami
kaya madalas, sa tinda n'yo'y nawiwili
habang naritong nagpapatuloy sa rali
upang sa uri at sa bayan ay magsilbi

- gregoriovbituinjr.
07.25.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa pagkilos sa SONA, 07.24.2023

Miyerkules, Hulyo 19, 2023

Di ako umaasa

DI AKO UMAASA

di ako umaasa sa anumang gantimpala
basta ako'y kikilos para sa obrero't dukha
magandang gantimpala na kung kamtin ang ginhawa
dahil lipunang makatao'y natayo nang sadya

di ako umaasang mayroong premyong salapi
basta tuloy ang kilos para sa bayan at uri
basta maibagsak ang mapang-api, hari't pari
maitayo'y lipunang patas, walang naghahari

di ako umaasa sa sinumang manunubos
na di darating, kundi ang sama-samang pagkilos
ng uring manggagawa, inapi't naghihikahos
labanan ang mapagsamantala't mapambusabos

walang gantimpala kundi makataong sistema
ang matayo para sa kinabukasan ng masa
guminhawa ang nakararami, di lang burgesya
sa pag-unlad dapat walang maiwan kahit isa

- gregoriovbituinjr.
07.19.2023

Linggo, Hulyo 16, 2023

Ang sosyalismo ay dagat

ANG SOSYALISMO AY DAGAT

anang isang kasama, ang sosyalismo ay dagat
walang nagmamay-ari, nakikinabang ay lahat
iyan din ang pangarap ko't adhika sa pagmulat
sa kapwa, uri't bayan, lasa man ay tubig-alat

di tulad ngayon, inangkin na ng mga kuhila
sa ngalan ng tubo, ang laksang bagay, isla't lupa
silang di nagbabayad ng tamang lakas-paggawa
at nagsasamantala sa obrero't maralita

sinong nais magmay-ari ng buong karagatan
marahil wala, pagkat di nila ito matirhan
baka naman may nagnanais na ito'y bakuran
upang yamang dagat ay kanilang masolo naman

sinong gustong may nagmamay-aring iilang tao
sa isang malawak na lupa dahil sa titulo
habang katutubo'y nakatira na noon dito
inagawan sila ng lupa ng mapang-abuso

mga pribilehiyo'y nasa mga nag-aari
yaman ng lipuna'y nasa burgesya, hari't pari
inapi ang tinuringang nasa mababang uri
ugat nga ng kahirapa'y pribadong pag-aari

kaya dapat nating ipagwagi ang sosyalismo
at itayo ang lipunang talagang makatao
di na korporasyon ang mananaig na totoo
kundi kolektibong pagkilos ng uring obrero

- gregoriovbituinjr.
07.16.2023

* litrato mula sa google

Sabado, Hulyo 15, 2023

Payak na pamumuhay

PAYAK NA PAMUMUHAY

payak lamang ang buhay naming tibak na Spartan
lalo't patuloy na nakikibaka sa lansangan
talbos ng kangkong at tuyong hawot man itong ulam
pinapapak man ng lamok, at banig ang higaan

kaming tibak na Spartan ay nariritong kusa
upang depensahan ang dukha't uring manggagawa
laban sa mga gahaman at mapang-aping linta
na nakikinabang sa dugo't pawis ng paggawa

patuloy naming hinahasa ang aming kampilan
at isipan at pinag-aaralan ang lipunan
bakit laksa'y naghihirap at mayama'y iilan
paano mababago ang bulok na kalagayan

sariling kaginhawahan ay di namin adhika
kaya pagpapayaman ay di namin ginagawa
nais naming dukha'y sabay-sabay na guminhawa
kaya aming itatayo'y lipunang manggagawa

- gregoriovbituinjr.
07.15.2023

Huwebes, Hunyo 22, 2023

Isang kaso ng OSAEC

ISANG KASO NG OSAEC

isa pang kaso ng OSAEC ang napabalita
Online Sexual Abuse and Exploitation of Children
sa sex video chat, ina'y ginamit ang mga bata
buti't ang nanay, ayon sa ulat, ay nahuli rin

upang magkapera lang, pinagsasamantalahan
ang mga anak, na katwiran, di naman nahipo
ang katawan ng anak kundi pinanood lamang
ganito ba'y tamang katwiran, nakasisiphayo

kayraming ikakaso sa nanay na siyang utak:
Anti-Online Abuse and Exploitation of Children Act,
ang Anti-Child Abuse Law, ang Cybercrime Prevention Act,
pati na Expanded Anti-Trafficking in Persons Act

dapat batid ng mamamayan ano ang OSAEC
ganitong krimen sa batas natin na'y natititik
parang halik ni Hudas ang sa anak binabalik
habang sa pera ng kostumer ay sabik na sabik

- gregoriovbituinjr.
06.22.2023

* mga ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, Hunyo 22, 2023, p. 1-2, at Pilipino Star Ngayon, Hunyo 22, 2023, p. 1 at p. 8

Lunes, Hunyo 12, 2023

Sa Araw ng Kalayaan

SA ARAW NG KALAYAAN

ang Araw ng Kalayaan sa atin ay pamana
ng mga ninunong kilala at hindi kilala,
ng mga bayaning dinarakila sa tuwina,
dahil laya ng bayan ay ipinaglaban nila

Araw ng Kalayaanmalaya nga ba ang bayan?
bakit dukha'y laksa-laksa? mayaman ay iilan
sa ngalan ng progreso'y sinira ang kalikasan
nagtayo nga ng tulay, bundok ay kinalbo naman

lumaya nga sa mga mananakop na banyaga
ngunit di sa burgesya't kapitalistang kuhila
di pa rin mabayarang tama ang lakas-paggawa
nayuyurakan pa rin ang karapatan ng dukha

may deklarasyon kaya may Araw ng Kalayaan
nariyan pa rin ang mapagsamantalang iilan
Liberty, Freedom, Independence pa ri'y ipaglaban!
hanggang kamtin ang asam na makataong lipunan!

- gregoriovbituinjr.
06.12.2023

Linggo, Hunyo 11, 2023

Mag-ingat sa tibani at/o tibari

MAG-INGAT SA TIBANI AT/O TIBARI

kumpara sa halibyong o fake news ay anong tindi
ng panlilinlang na gawain ng mga tibani
at/o tibari na sa panloloko nawiwili
katulad ng matamis magsalitang trapo't imbi

kapara'y langgam kung magsalita sila't mangako
upang boto nati'y makuha ng trapong hunyango
na pag nanalo na sila'y talagang napapako
sa matamis nilang salita masa'y nabubuslo

gagawin daw bente pesos ang isang kilong bigas
pabababain daw ang presyo ng kilong sibuyas
kalaban daw ng korapsyon at magiging parehas
sila daw ang dapat mahalal pagkat sila'y patas

buti pa ang tibalyaw pagkat totoong balita
at di halibyong o fake news na sadyang mapanira
sa Kartilya ng Katipunan mababasang sadya
yaong: "Sa taong may hiya, salita'y panunumpa."

tingnan na lang ang kahulugan nila ng progreso
gawin daw ang Kaliwa Dam nang magkatubig tayo
nagtatayo ng tulay kaya bundok ay kinalbo
lupa'y minina upang tao raw ay umasenso

kaya mag-ingat tayo laban sa mga tibani
at/o tibari, kumbaga layon nila'y mang-onse
upang kumita o mahalal, ganyan ang diskarte
pagkat gawain na nilang tao'y sinasalbahe

- gregoriovbituinjr.
06.11.2023

* nasaliksik mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 1248

Sabado, Hunyo 10, 2023

Fourth, di last, Monday ng Hulyo ang SONA

FOURTH, DI LAST, MONDAY NG HULYO ANG SONA

di totoong every last Monday of July ang SONA
di iyon tulad ng laging sinasabi ng iba
lalo't maraming namamatay sa maling akala
sa batas, SONA'y every fourth Monday of July pala

kongkretong pagsusuri sa kongkretong kalagayan
ang gabay na aral sa pagsusuri sa lipunan
minsan ay may fifth Monday, di man madalas, ang buwan
lalo't Monday ay may twenty-nine, thirty o thirty-one

kaya ang SONA ay di laging last Monday ng July
minsan kailangan talaga itong matalakay
nagsusuri lamang tayo pagkat di mapalagay
pag may nagsasabing SONA ay last Monday ng July

ngayong taon nga, SONA'y tumapat ng bente-kwatro
gayong last Monday ng July ay petsa trenta'y uno
dito pa lang ay kita na natin anong totoo
every fourth Monday ng July ang SONA ng Pangulo

kaya dapat paghandaan ang malaking pagkilos
upang ipabatid ang isyu ng obrero't kapos
kung paano bang kahirapan nila'y matatapos
mga panawagan nati'y maunawa'y tumagos

- gregoriovbituinjr.
06.10.2023

Huwebes, Hunyo 8, 2023

Sa sama-samang pagkilos magtatagumpay

SA SAMA-SAMANG PAGKILOS MAGTATAGUMPAY

di ako naghihintay sa sinumang manunubos
na di darating, laksa-laksa ang naghihikahos
na obrero't masang patuloy na binubusabos
katubusan nila'y mula sama-samang pagkilos

sagipin ang uri mula sa pagsasamantala
ng uring kapitalista, elitista, burgesya
mamatay man ako'y may patuloy na mag-aalsa
hangga't may tusong mang-aapi't bulok ang sistema

walang Superman, Batman, Robin, o iisang tao
ang tutubos sa aping uri kundi kolektibo
nilang pagkilos upang pangarap ay ipanalo
maitayo ang asam na lipunang makatao

O, manggagawa't dukha, ngayon ang tamang panahon
upang magkaisang iguhit sa historya ngayon
ang pagbaka't maipagwagi ang lipunang layon
pag watak-watak tayo'y di natin kakamtin iyon

huwag umasa sa manunubos na di darating
na may mahikang lahat tayo'y biglang sasagipin
tanging asahan ay sama-samang pagkilos natin
bilang uri upang makataong sistema'y kamtin

- gregoriovbituinjr.
06.08.2023

Miyerkules, Hunyo 7, 2023

Mabuhay ang mga migranteng manggagawa!

MABUHAY ANG MGA MIGRANTENG MANGGAGAWA!

tinaguriang bayani dahil nagsakripisyo
pamilya'y iniwanan upang makapagtrabaho
ng kung ilang taon sa malayong bansa dumayo
kahit na ma-homesick ay nagsisikap umasenso

nangibang-bayan na't kulang ang trabaho sa bansa
kayraming nilang nagtrabaho para sa banyaga
sa maraming bayan sa kanluran, timog, hilaga
habang iniwanang tiwangwang ang tigang na lupa

huwag lang sa illegal recruiter ay magpaloko
ibinenta ang kalabaw upang ipambayad mo
sa samutsaring papeles o mga dokumento
dito pa lang, nagsakripisyo na silang totoo

lumipat ng lugar nang makapagtrabaho roon
o kaya'y upang sila'y manirahan na rin doon
magandang bukas ang hinahanap ng mga iyon
kaginhawahan ng pamilya ang kanilang layon

oo, magandang buhay ang malimit sinasabi
na marahil di maranasan sa bansang sarili
kaya ang mga migrante ba'y ating masisisi
kung sa ibang bansa na'y naakit sila't pumirmi

pumirmi nang pansamantala o panghabambuhay
pasiya nila iyang di mapipigilang tunay
O, migrante, kami po'y taospusong nagpupugay!
sana, sakripisyo ninyo'y magbunga ng tagumpay!

- gregoriovbituinjr.
06.07.2023

* litrato mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Hulyo 7, 2023, pahina 5

Lunes, Mayo 29, 2023

Bente pesos na bigas, trenta pesos na kanin

BENTE PESOS NA BIGAS, TRENTA PESOS NA KANIN

bente pesos na bigas / ang pangako sa atin
pangako sa eleksyon / ay di na ba kakamtin?
boladas lang ba iyon / na pang-uto sa atin?
habang trenta pesos na / ang isang tasang kanin

ito ba'y isang aral / sa dukhang mamamayan?
mga trapo'y nangako / sa turing na basahan?
upang manalo lamang / sa nangyaring halalan
nabulag sa pangako / ng trapo't mayayaman?

ay, ano nang nangyari? / nagpabola't nabola?
matagal nang pag-iral / ng trapong pulitika?
kung dati limangdaang / piso raw bawat isa
ngayon naman ay naging / libo na, totoo ba?

trenta pesos ang kanin, / bente pesos na bigas
ang pangako sa masa, / pangako ba ng hudas?
na sadyang ipinako? / kamay kaya'y maghugas?
masabunan pa kaya? / at sa puwet ipunas?

- gregoriovbituinjr.
05.29.2023

Lunes, Mayo 22, 2023

Thesis ng dukha sa Taliba ng Maralita

THESIS NG DUKHA SA TALIBA NG MARALITA

wala tayo sa akademya ngunit nag-aakda
ng samutsaring sanaysay, balita, kwento't tula
thesis sa mahalagang paksa'y pilit ginagawa
kaya nga meron tayong Taliba ng Maralita

na pahayagan ng dukha sa ilang komunidad
upang kahit mahirap, ipakitang may dignidad
ang thesis o pagsusuri ng dukha'y mailantad
kung bakit ba buhay nila sa mundo'y di umusad

hangga't may Taliba ng Maralita'y magpatuloy
sa pakikibaka, ang duyan man ay di maugoy
nagtitiyaga upang di malubog sa kumunoy
ng hirap na dulot ng tusong pakuya-kuyakoy

Taliba'y saksi sa bawat patak ng dugo't pawis
ng manggagawa't dukhang patuloy na nagtitiis
dito nilalathala ang kasaysayan at thesis
kung paanong manggagawa't dukha'y magbigkis-bigkis

- gregoriovbituinjr.
05.22.2023

* ang Taliba ng Maralita ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML) na nalalathala ng dalawang beses kada buwan

Linggo, Mayo 14, 2023

Boto

BOTO

higit isang taon na rin makaraang bumoto
ng isang lider-manggagawa sa pagka-Pangulo
bagamat anak ng diktador sa kanya'y tumalo
subalit makasaysayan na ang nangyaring ito

dahil pinatunayan ng ating lider-obrero
kaya pala niyang makipagsabayan sa trapo
at ibang kinatawan ng kapitalista rito
sa entablado ng mga nais maging pangulo

nakita ng masang kayang sumabay sa debate
ng lider-manggagawa sa mga representante
ng trapo, dinastiya, burgesya, na ang mensahe
lider-manggagawa naman sa bayan magsisilbi

tapos na ang panahon ng pambobola ng trapo
bagamat makapangyarihan pa ang mga ito
kaya pa ring gawing Buy One Take One ang mga BOTO
ah, dapat nang wakasan ang ganyan nilang estilo

- gregoriovbituinjr.
05.14.2023

Sabado, Mayo 13, 2023

Tugon ko sa tanong ni Doc Ben

TUGON KO SA TANONG NI DOC BEN

"Anong karapatan mong magretiro't magpahinga
sa bawat laban para sa kagalingan ng masa
na para kumain, nangangalakal ng basura
pang-almusal, tanghalian, hapunan ng pamilya?"

napaisip agad ako sa kanyang simpleng tanong
at nais kong magbigay ng napag-isipang tugon
magretiro sa laban ay wala sa isip ngayon
pagkat retiro ko'y pag sa lupa na nakabaon

dahil ang paglilingkod sa masa'y hindi karera
na pagdating ng edad sisenta'y retirado na
baka magretiro lang pag nabago ang sistema
at nakuha ang kapangyarihang pampulitika

hangga't may mga uri at pribadong pag-aari
na sa laksang kahirapan sa mundo'y siyang sanhi
asahan mong sa pakikibaka'y mananatili
aktibistang Spartan tulad ko'y nais magwagi

ipanalo ang asam na lipunang makatao
lipunang patas, bawat isa'y nagpapakatao
kung ang rebolusyon natin ay di pa nananalo
asahang retiro ay wala sa bokabularyo

- gregoriovbituinjr.
05.13.2023

Huwebes, Mayo 11, 2023

Ang protesta ni Chess Int'l Master Sara Khadem


ANG PROTESTA NI CHESS INT'L MASTER SARA KHADEM

balita'y ipinaaaresto siya ng Iran
nang magpasya si Sara Khadem na mangibang bayan
lumipat ng Spain upang doon na manirahan
nito lamang Enero ng taong kasalukuyan

lumaban siya sa pandaigdigang kampyonato
nang walang suot na hijab o ng belo sa ulo
siya'y atletang Iranian at batas nila ito
kay Mahsa Amini ay pakikiisa rin nito

nang mamatay ang babaeng ngala'y Mahsa Amini
na diumano'y resulta ng police brutality
dahil di siya nagsuot ng hijab ay hinuli
dahil dito, protesta sa Iran ay tumitindi

para kay Sara Khadem ay defense of women's freedom
kaya paglayas sa Iran ay di niya dinamdam
sa pagkamatay ni Amini, siya'y nasusuklam
bilang chess master ay pinakitang may pakialam

mabuhay ka, Sara Khadem, at ikaw ay mapalad
nawa'y di ka madakip at basta lang makaladkad
chess master kang ang mali'y talagang inilalantad
kaligtasan mo at ng pamilya mo'y aming hangad

- gregoriovbituinjr.
05.11.2023

Ayon sa World Chess page na https://www.facebook.com/theworldchess:

Iranian IM Sara Khadem joins the lineup for the World Chess Armageddon Championship Series: Women's Week!

After being introduced to chess by one of her classmates at eight years old, Sara had her parents put her in a chess class. At the age of 12 she had her first successes by winning the Asian Under-12 Girls Championship and the World Under-12 Girls Championship. In 2018 Sara was the runner up in both Women's World Rapid and Blitz Championships, held in Saint Petersburg.

In 2022 at the World Rapid Championship in Almaty, Kazakhstan, Sara decided to compete without a veil, in defense of women's freedom and in solidarity with the protests that began after the death of the young Mahsa Zhina Amini in Iran. This decision completely changed her and her family's life, who are now living in the south of Spain.

Iba pang kaugnay na balita:

McClain, Dylan Loeb (30 December 2022). "After Competing Without a Hijab, a Top Iranian Chess Player Won't Return Home". The New York Times. Retrieved 2 January 2023.

"After playing without a hijab in a world championship, Iranian chess star defects to Spain". El Pais. 28 December 2022. Retrieved 4 January 2022.

"Iranian chess player 'moving to Spain' after competing without headscarf". The Guardian. 2022-12-29. Retrieved 2022-12-31.

Rodriguez, Elena (15 February 2023). "Iranian chess player in exile has no regrets about removing hijab". Reuters.

"Chess: On the day Sara Khadem met Spanish Prime Minister, an arrest warrant was issued against her in Iran". The Indian Express. 15 February 2023.

Miyerkules, Mayo 10, 2023

Tanagà sa aklasan

TANAGÀ SA AKLASAN

may reklamong pabulong
ang mga nasa unyon
tanabutob ngang iyon
pag-usapan na ngayon

- gregoriovbituinjr.
05.10.2023

Martes, Mayo 9, 2023

Sa ika-148 kaarawan ni Lakambini Oriang

SA IKA-148 KAARAWAN NI LAKAMBINI ORIANG
(Mayo 9, 1875 - Marso 15, 1943)

maligayang kaarawan sa Lakambini
ng Katipunan at magiting na bayani
asawa ng Supremong tunay ding bagani
inspirasyon ka na sa kapwa mo babae

pagpupugay sa iyo, O, Dakilang Oriang!
na kasama noon sa buong himagsikan
laban sa mga mananakop na dayuhan
laban din sa mga taksil na kababayan

kay Andres ay namatayan kayo ng anak
si Gat Andres pa'y pinaslang at napahamak
subalit babae kang di nagpapasindak
ang kapara mo'y gintong uhay sa pinitak

sa kababaiha'y inspirasyong totoo
kilusang Oriang nga'y itinatag na rito
samahan itong ipinangalan sa iyo
at si Tita Flor Santos ang unang pangulo

maligayang kaarawan ang aming bati
bayani ka ng kababaihan at lahi
pagkat kalaban ka ng mapang-aping uri
sa aming puso'y mananatili kang lagi

- gregoriovbituinjr.
05.09.2023

Linggo, Mayo 7, 2023

Mayo 7, araw ng mga health worker

MAYO 7, ARAW NG MGA HEALTH WORKER

ang ikapito ng Mayo ay Health Workers' Day pala
sa mga health worker, salamat sa inyo talaga
dahil sa sakripisyo't ambag n'yo para sa masa
sa inyong araw, kayo po'y aming inaalala

noong pandemya, kayo'y pawang nagsilbing frontliner
nag-alaga sa maysakit naming father at mother
talagang malaki ang tinulong ninyong health worker
upang pandemya'y malusutan ng brother at sister

bilang one sero sero six nine, Batas Republika
ikapito ng Mayo bawat taon dineklara
na Health Workers' Day, at ganap kayong kinikilala
special working day ang sa inyo'y itinalaga

sana sa kabila ng inyong mga sakripisyo
ay tapatan ito ng nakabubuhay na sweldo
at matanggap ninyo'y nararapat na benepisyo
dahil inyong buhay na'y inilaan sa serbisyo

kaya lahat sa inyo'y taospusong pagpupugay!
nawa'y magpatuloy pa kayo sa serbisyong tunay
para sa mga mamamayang may sakit na taglay
tangi kong masasabi'y mabuhay kayo! Mabuhay!

- gregoriovbituinjr.
05.07.2023

* ang litrato ay mula sa editorial ng dyaryong The Philippine Star, May 7, 2023, p.4    

Sabado, Mayo 6, 2023

Ayon kay Bishop Helder Camara

AYON KAY BISHOP HELDER CAMARA

banal ka pag pinakain mo yaong mahihirap
komunista pag nagtanong bakit sila mahirap
banal ka pag nilimusan mo lang sila nang ganap
para may puntos ka sa langit ngunit mapagpanggap

nagbigay ka ng pagkain sa dukha? banal ka na!
isa kang tunay na lingkod! dakila ka talaga!
nang magtanong ka na bakit walang makain sila
ay itinuring ka agad na isang komunista

dahil nagtanong ka? dahil ba ikaw ay nagsuri?
dahil baka tulad mo, dukha'y maging mapanuri?
magtanong bakit ganito ang lipunan at lahi?
at mag-alsa sila laban sa mapang-aping uri?

ang pahayag niya'y kaytagal kong isinaloob
sapagkat talagang matalas, matindi, marubdob
sadyang nahahalungkat lahat ng kaba mo't kutob
nagtanong lang ng bakit, talaga kang isusubsob

ayaw nilang maging mapanuri ang maralita
kabilang kasi sila sa sistemang mapangutya
kaya ang nais nila'y maglimos lamang sa dukha
upang mapanatili ang sistema't di magiba

mabuhay ka, Bishop Camara, sa iyong sinambit
humanga ako sa'yo nang sinabi mo'y mabatid
nagtatanong din ako, ngunit sistema'y kaylupit
nais lang nilang dukha'y patuloy na manlimahid

- gregoriovbituinjr.
05.06.2023

Huwebes, Mayo 4, 2023

Taas-kamao

TAAS-KAMAO

mga kasama, mabuhay kayo
sa pagkilos nitong Mayo Uno
kaisa akong taas-kamao
sa Dakilang Araw ng Obrero

mabuhay kayo, mga kapatid
obrero'y tampok, wala sa gilid
diwa ng paggawa'y inyong hatid
lipunang asam ay inyong batid

mabuhay ang lahat ng sumama
pagpupugay sa mga kasama
magpatuloy sa pakikibaka
hanggang mabago na ang sistema

di sa Mayo Uno natatapos
ang ating sama-samang pagkilos
maghanda tayo sa pagtutuos
nang sistemang bulok na'y makalos

- gregoriovbituinjr.
05.04.2023

* litratong kuha ng makatang gala sa Recto tungong Mendiola, 05.01.2023

Ang aming hiyaw

ANG AMING HIYAW

Uring Manggagawa! Hukbong Mapagpalaya!
ang aming hiyaw noong Araw ng Paggawa
magkakauri'y isang hukbo, talaga nga
tila magbubuwal sa tusong dambuhala

panawagang naukit na sa diwa't puso
sa ilang dekada nang pagkilos patungo
sa landas na walang pang-aapi't siphayo
na pagsasamantala'y pangarap maglaho

kalaban ng salot na kontraktwalisasyon
manpower agencies ay linta hanggang ngayon
dapat ibagsak ang lahat ng panginoon
dapat walang naghaharing uri o poon

aalisin natin lahat ng kasamaan
at lahat ng panunupil sa ating bayan
ipapalit nati'y makataong lipunan
itatayo'y daigdig na makatarungan

kayong manggagawa ang tunay na dakila!
kayong nagpapakain sa lahat ng bansa!
magpatuloy kayo, hukbong mapagpalaya!
muli, pagpupugay sa uring manggagawa!

- gregoriovbituinjr.
05.04.2023

* litratong kuha sa España, Maynila, Mayo Uno, 2023
* maraming salamat po sa kumuha ng litrato, CTTO (credit to the owner)
* BMP - Bukluran ng Manggagawang Pilipino